آمرزش ارتداد (قرآن)بنا به آیات قرآن ، مرتد اگر توبه کند؛ مشمول آمرزش الهی خواهد شد. ۱ - آمرزش بعد از توبهآمرزش ارتداد با توبه: ۱. «وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَى أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِن بَعْدِهِ وَأَنتُمْ ظَالِمُونَ • ثُمَّ عَفَوْنَا عَنكُمِ مِّن بَعْدِ ذَلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ • وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُواْ إِلَى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُواْ أَنفُسَكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ عِندَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ؛و به ياد آوريد هنگامى را كه با موسی چهل شب وعده گذارديم؛ و او، براى گرفتن فرمانهاى الهى، به ميعادگاه آمد؛ سپس شما گوساله را بعد از او براى پرستش انتخاب نموديد؛ در حالى كه ستمكار بوديد. سپس شما را بعد از آن گناه بزرگ بخشيديم؛ شايد شكرگذارى كنيد. و زمانى را كه موسى به قوم خود گفت: اى قوم من! شما با انتخاب گوساله براى پرستش به خود ستم كرديد؛ توبه كنيد؛ و به سوى آفريننده خود بازگرديد؛ و خود را (يكديگر را) به قتل برسانيد؛ اين كار، براى شما در پيشگاه آفريدگارتان بهتر است. سپس خداوند توبه شما را پذيرفت؛ زيرا اوست توبه‌پذير مهربان.» ۲. «كَيْفَ يَهْدِي اللّهُ قَوْمًا كَفَرُواْ بَعْدَ إِيمَانِهِمْ وَشَهِدُواْ أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ ... • إِلاَّ الَّذِينَ تَابُواْ مِن بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُواْ فَإِنَّ الله غَفُورٌ رَّحِيمٌ؛چگونه خداوند گروهى را هدایت مى‌كند كه بعد از ايمان و گواهى به حقّانيّت پيامبر كافر شدند؟! ... مگر كسانى كه پس از آن، توبه كنند و اصلاح نمايند؛ و گذشته را جبران كنند زيرا خداوند، آمرزنده و مهربان است.» ۳. «يَسْأَلُكَ أَهْلُ الْكِتَابِ أَن تُنَزِّلَ عَلَيْهِمْ كِتَابًا مِّنَ السَّمَاءِ فَقَدْ سَأَلُواْ مُوسَى أَكْبَرَ مِن ذَلِكَ ... ثُمَّ اتَّخَذُواْ الْعِجْلَ مِن بَعْدِ مَا جَاءتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ فَعَفَوْنَا عَن ذَلِكَ ...؛اهل کتاب از تو مى‌خواهند كتابى از آسمان يكجا بر آنها نازل كنى؛ در حالى كه اين يك بهانه است؛ آنها از موسى، بزرگتر از اين را خواستند، ... سپس گوساله سامری را، پس از آن همه دلايل روشن كه براى آنها آمد، به خدايى انتخاب كردند. ولى ما از آن در گذشتيم و عفو كرديم....» اگرچه در آیه ، توبه مطرح نشده است ولی به قرینه آیات مشابه، (آیات ۵۱ و ۵۴ سوره بقره) استفاده می‌شود که گوساله‌پرستان بنی‌اسرائیل، توبه کردند و خداوند آنان را آمرزید. ۴. «إِنَّ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ الْعِجْلَ سَيَنَالُهُمْ غَضَبٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَذِلَّةٌ فِي الْحَياةِ الدُّنْيَا ... • وَالَّذِينَ عَمِلُواْ السَّيِّئَاتِ ثُمَّ تَابُواْ مِن بَعْدِهَا وَآمَنُواْ إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ؛كسانى كه گوساله را به خدايى برگزيدند، بزودى خشمى از جانب پروردگارشان، و ذلتى بزرگ در زندگى دنيا به آنها مى‌رسد. ... و كسانى كه گناه كردند، و بعد از آن توبه نمودند و ایمان آوردند، مشمول عفو او مى‌شوند؛ زيرا پروردگار تو، در پى آن، آمرزنده و مهربان است.» ۵. «لاَ تَعْتَذِرُواْ قَدْ كَفَرْتُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ إِن نَّعْفُ عَن طَآئِفَةٍ مِّنكُمْ نُعَذِّبْ طَآئِفَةً بِأَنَّهُمْ كَانُواْ مُجْرِمِينَ؛بگو: عذر و بهانه نياوريد كه بيهوده است؛ چرا كه شما پس از ايمان آوردن، كافر شديد. اگر گروهى از شما را بخاطر توبه مورد عفو قرار دهيم، گروه ديگرى را به سبب مجرم بودن، عذاب خواهيم كرد.» مراد به «ان نعف عن طائفة» آمرزش آن دسته از مرتدانى است كه توبه كرده‌اند. ۶. «ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُواْ مِن بَعْدِ مَا فُتِنُواْ ثُمَّ جَاهَدُواْ وَصَبَرُواْ إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ؛امّا پرودگار تو نسبت به كسانى كه بعد از فريب خوردن، به ايمان بازگشتند و هجرت كردند؛ سپس جهاد نمودند و در راه خدا استقامت ورزيدند؛ پروردگارت، پس از اين (امور)، آمرزنده و مهربان است.» با توجه به سياق آيات فوق و شأن نزول، مقصود از «فتنوا» مى‌تواند كسانى باشند كه پس از شکنجه، مرتد شدند و با هجرت و جهاد ايمان آوردند. ۲ - پانویس۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲، ص۵۵۶، برگرفته از مقاله «آمرزش ارتداد». |